Το 2005, ο πρόεδρος του Harvard, Lawrence H. Summers, υποστήριξε ότι το γεγονός πως λιγότερες γυναίκες επιτυγχάνουν σε φυσικές και μαθηματικές σταδιοδρομίες οφείλεται σε έμφυτες διαφορές μεταξύ των φύλων. Η δήλωση αυτή προκάλεσε μεγάλο κύμα οργής, με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί. Είχε όμως δίκιο;
Σε όλο τον κόσμο, τα κορίτσια είναι λιγότερο πιθανό να μορφωθούν. Αυτό είναι ακόμη πιο εμφανές στον αραβικό κόσμο και στις φτωχές χώρες επειδή:
- Οι φτωχοί γονείς προτιμούν να επενδύουν στην εκπαίδευση του αγοριού.
- Τα κορίτσια εγκαταλείπουν το σχολείο στην περίπτωση εγκυμοσύνης.
Η εκπαίδευση όμως, αποτελεί έναν από τους λίγους τρόπους για να ανεξαρτητοποιηθούν οι γυναίκες από τους συζύγους και πατέρες. Γι’ αυτόν τον λόγο, όταν τα κορίτσια εγγράφονται στο σχολείο, είναι πιθανότερο να τα πάνε καλύτερα, ειδικά στην ανάγνωση. Τα κορίτσια από την Αραβία κατά κανόνα ξεπερνούν τα αγόρια σε βαθμολογία στις εξετάσεις του ΟΟΣΑ, στο πλαίσιο του Προγράμματος Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών (OECD PISA), που διεξάγονται κάθε 3 χρόνια. Στην Ιορδανία, το Κατάρ, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το χάσμα κατά το 2015 αναλογούσε με το να είχαν παρακολουθήσει τα κορίτσια άλλη μια σχολική χρονιά σε φυσικές επιστήμες, και άλλες δύο χρονιές στην ανάγνωση.
Υπάρχουν κι άλλα εντυπωσιακά στατιστικά που πρέπει να υπολογιστούν στην εξίσωση:
- Σήμερα, κολλέγια και πανεπιστήμια παγκοσμίως εγγράφουν μόλις 88 άντρες για κάθε 100 γυναίκες.
- Σύμφωνα με τα τεστ PISA, τα αγόρια έχουν λίγο καλύτερη βαθμολογία στα μαθηματικά και στις φυσικές επιστήμες αλλά έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες από τα κορίτσια να υπολείπονται των βασικών προτύπων (να διατρέχουν κίνδυνο) και στους 3 τομείς.
Αίτια
Γιατί τα αγόρια τα πηγαίνουν χειρότερα από τα κορίτσια στο σχολείο; Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό και οι κυριότεροι είναι οι εξής:
Διάβασμα: Τα αγόρια έχουν 17% περισσότερες πιθανότητες από τα κορίτσια να παίξουν ομαδικά διαδικτυακά παιχνίδια. Κατά μέσο όρο, τα κορίτσια αφιερώνουν 5,5 ώρες την εβδομάδα κάνοντας τα καθήκοντά τους ενώ τα αγόρια αφιερώνουν λίγο λιγότερο από 4,5 ώρες. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ολοκλήρωση των καθηκόντων που καθορίζονται από τους εκπαιδευτικούς συνδέεται με την καλύτερη απόδοση στα μαθηματικά, την ανάγνωση, και τις φυσικές επιστήμες.
Ανάγνωση: Επιπλέον, τα κορίτσια διαβάζουν περισσότερο από τα αγόρια. Η ευχέρεια στην ανάγνωση αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία στηρίζεται όλη η υπόλοιπη μάθηση.
Πολιτισμικά προβλήματα: Οι γονείς δεν βοηθούν τα αγόρια όσο βοηθούν τα κορίτσια με το διάβασμα. Και μάλιστα, οι δάσκαλοι/ες χαμηλώνουν τους βαθμούς τους επειδή κάνουν φασαρία! Στα ανώνυμα τεστ, τα αγόρια αποδίδουν καλύτερα, και το χάσμα μεταξύ των φύλων στην ανάγνωση μειώνεται κατά 33% όταν οι εκπαιδευτικοί δεν γνωρίζουν το φύλο του μαθητή/της μαθήτριας που βαθμολογούν.
Σχολική δομή: Οι άνδρες εκπαιδευτικοί είναι η μειονότητα στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες. Ακόμη και στις φτωχές χώρες, οι αστυνομικοί βγάζουν περισσότερα χρήματα από τους εκπαιδευτικούς, με αποτέλεσμα οι άνδρες να αποφεύγουν το επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Έτσι, η έλλειψη ανδρών εκπαιδευτικών είναι ένα σημαντικό πρόβλημα γιατί τα αγόρια δεν έχουν ένα πρότυπο.
Σχολεία που υφίστανται διαχωρισμό ως προς το φύλο: Αυτό το είδος σχολείων είναι επίσης μέρος του προβλήματος. Τα σχολεία που υφίστανται διαχωρισμό ως προς το φύλο είναι σύνηθες φαινόμενο στις αραβικές χώρες. Η πρόσληψη ανδρών δασκάλων για μαθητές είναι πιο δύσκολη, καθώς μια διαθέσιμη θέση προσελκύει 3 ή 4 βιογραφικά έναντι των 10 για ένα σχολείο θηλέων.
Σχολικός εκφοβισμός (bullying): Τα αγόρια σημειώνουν επίσης υψηλότερα ποσοστά βίαιου εκφοβισμού στο σχολείο απ’ ό,τι τα κορίτσια. Το 60% των αγοριών τείνουν να τσακώνονται στο σχολείο. Επιπλέον, ο σχολικός εκφοβισμός λαμβάνει χώρα και από τη μεριά των εκπαιδευτικών καθώς χτυπάνε τα αγόρια πολύ συχνότερα απ’ ό,τι τα κορίτσια. Στη Ζιμπάμπουε και τη Σιγκαπούρη για παράδειγμα, οι εκπαιδευτικοί δεν επιτρέπεται να χτυπήσουν κορίτσια αλλά τους επιτρέπεται δια νόμου να χτυπούν αγόρια. Η UNESCO ανέλυσε μια δημοσκόπηση και διαπίστωσε ότι περισσότερο από το 40% των εφήβων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική δέχονται bullying τουλάχιστον μία φορά τον μήνα, σε σύγκριση με το ποσοστό του 32% στη Βόρεια Αμερική και του 25% στην Ευρώπη.
Αποτελέσματα
Αυτό δημιουργεί τεράστιο κόστος για την κοινωνία επειδή:
- Τα αγόρια είναι πιθανότερο να επαναλάβουν σχολικές χρονιές, κάτι που είναι πολυέξοδο.
- Τα αγόρια απογοητεύονται με την επανάληψη της χρονιάς και τελικά παρατούν το σχολείο.
Η έρευνα έδειξε ότι στην Αυστραλία το εκτιμώμενο κόστος που προκύπτει για τη χώρα λόγω των αγοριών που εγκαταλείπουν το σχολείο, είναι 25,9 δις. δολάρια Αυστραλίας (17.2 δις. δολάρια) καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής των αγοριών. Για τα κορίτσια, το ποσό αυτό ανέρχεται στα 10 δις. δολάρια Αυστραλίας. Το κόστος αυτό περιλαμβάνει τις αλυσιδωτές συνέπειες που προκύπτουν από την έλλειψη εκπαίδευσης.
Οι χώρες με πολλούς αμόρφωτους άνδρες είναι πιθανότερο να έχουν αυξημένη εγκληματικότητα. Μια μελέτη του εμφύλιου πολέμου στη Σιέρα Λεόνε τη δεκαετία του 1990, διαπίστωσε ότι τα αμόρφωτα αγόρια είχαν 9 φορές περισσότερες πιθανότητες να γίνουν στρατιωτικοί απ’ ό,τι οι μορφωμένοι συνομήλικοί τους. Αυτή η οπισθοδρόμηση είναι εμφανέστερη στον αραβικό κόσμο.
Η γενική έρευνα δείχνει ότι οι λιγότερο μορφωμένοι άνδρες είναι πιθανότερο να είναι σεξιστές, κι ότι οι άνδρες που δεν ολοκληρώνουν την δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι πιθανότερο να κακοποιήσουν τις συντρόφους τους.
Πρόσφατες μεταρρυθμίσεις
Η UNESCO εξέδωσε μία έκθεση που εντόπισε 19 χώρες όπου οι μαθητές τα πηγαίνουν άσχημα. Μόνο 4 από τις 19 χώρες είχαν κάνει κάποιες μεταρρυθμίσεις προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα. Υπάρχει ωστόσο ελπίδα. Πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να βοηθήσουν σημαντικά.
Οι αραβικές χώρες συμμετέχουν τώρα σε αξιολογήσεις OECD PISA και το 2018 τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα άρχισαν να δημιουργούν τάξεις μικτές ως προς το φύλο στα δημόσια σχολεία. Το 2019 στη Σαουδική Αραβία, επιτράπηκε στις γυναίκες εκπαιδευτικούς να διδάσκουν σε σχολεία αρρένων.
Λύσεις
Τα νηπιαγωγεία μπορούν επίσης να συντελέσουν στην επίλυση του προβλήματος αλλά ο τρόπος για να γίνει αυτό αποτελεσματικά είναι αυξάνοντας το ποσοστό συμμετοχής: Λιγότερο από το 33% των μαθητών στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική πηγαίνουν σε νηπιαγωγείο, το οποίο είναι περίπου 50% λιγότερο από το παγκόσμιο ποσοστό.
Τι μπορούν λοιπόν να κάνουν οι γονείς για να γεφυρωθεί το χάσμα; Πρέπει να:
- Παροτρύνουν τα αγόρια να διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία αντί για κόμικ κι εφημερίδες.
- Περιορίσουν τον χρόνο έκθεσης των αγοριών μπροστά στην οθόνη.
Το κυριότερο είναι ότι πρέπει να αποδεσμευτούμε από τα φυλετικά στερεότυπα. Τα κορίτσια από την Κίνα στη Σαγκάη, τα πηγαίνουν καλύτερα βαθμολογικά από τα αγόρια στα μαθηματικά, και τα αγόρια σε χώρες με τα καλύτερα σχολεία διαβάζουν πολύ καλύτερα από τα κορίτσια.
Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη
