Δρ. Ευθύμιος Παπατζίκης ΄96: «Το σχολείο μου μπόρεσε να αφουγκραστεί αυτό που ήθελα»
Ο Δρ. Ευθύμιος Παπατζίκης, Αν. Καθηγητής Ανάπτυξης Εγκεφάλου Νεογνών στο Μητροπολιτικό Πανεπιστήμιο του Όσλο της Νορβηγίας, ως μαθητής των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη ονειρευόταν να κάνει καριέρα μουσικού, επαγγελματία βιολιστή. Από την ηλικία των 8 ετών έπαιζε βιολί και έκανε πολλές συναυλίες μέσα και έξω από την Ελλάδα. Φυσικά συμμετείχε και στη μικρή τότε ορχήστρα του σχολείου, κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων λειτουργίας του Γυμνασίου - Λυκείου, την περίοδο που ξεκινούσε η ανάπτυξή του. Όταν όμως ολοκλήρωσε τις μουσικές του σπουδές στο εξωτερικό, στην ηλικία των 20 ετών, αποφάσισε να αλλάξει πλεύση και να ασχοληθεί με την έρευνα. Έκανε μεταπτυχιακό στη Μουσική Ψυχολογία, συνέχισε με διδακτορικό στη Μουσική Εκπαίδευση και Αναπτυξιακή Ψυχολογία, στην Αγγλία. Συνέχισε την έρευνά του και εξειδικεύτηκε στη Νευροεπιστήμη της Μουσικής. Ολοκλήρωσε τρία μεταδιδακτορικά, στην Αγγλία, στην Αμερική και στην Ελβετία όσον αφορά την Ανάπτυξη και Νευροαπεικόνιση του Εγκεφάλου και τα τελευταία δέκα χρόνια ασχολείται με έρευνες για την Ανάπτυξη των Εγκεφάλων των Νεογνών μέσα από τον Ήχο και τη Μουσική. Γι’ αυτήν την εντυπωσιακή επιστημονική και επαγγελματική του διαδρομή τα Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, όπως ο ίδιος αναφέρει στη συνέντευξη που μας παραχώρησε.
Οι πρώτες μέρες στο Σχολείο
Την εποχή που φοιτούσα στα Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη - αποφοίτησα το μακρινό 1996 - υπήρχε μόνο το ένα κτίριο. Δεν υπήρχε τότε το σημερινό κτιριακό συγκρότημα. Θυμάμαι τις πρώτες μέρες στο σχολείο που κατέβαινα από το λεωφορείο και μαζευόμασταν όλοι κάτω από το υπόστεγο, για να κάνουμε την πρωινή προσευχή. Ήμασταν λίγοι μαθητές, ήταν η περίοδος που άρχιζε η ανάπτυξη του σχολείου. Ένιωθα παράξενα. Από τη μία ξεκινούσα σ’ ένα νέο, άγνωστο περιβάλλον, αλλά από την άλλη υπήρχε μία ζεστασιά. Μου έχει μείνει πολύ έντονη αυτή η πρωινή «σύναξη» στο σχολείο και πάντα, όταν έρχομαι στην Ελλάδα και περνάω έξω από το σχολείο, σκέφτομαι με μεγάλη νοσταλγία ακριβώς αυτήν τη στιγμή που όλα ξεκινούσανε.
Η σχέση με τους δασκάλους
Ήταν πάρα πολύ καλή. Δεν ξέρω αν αυτό οφείλεται στο ότι οι περισσότεροι ήταν νέοι σε ηλικία ή γιατί επιλέχθηκαν για αυτήν την ποιότητα της συμπεριφοράς τους, αλλά μπορώ να πω ότι με όλους κάναμε σχεδόν παρέα. Όχι μόνο εγώ, όλοι οι συμμαθητές μου. Αυτό το κλίμα επικρατούσε και στη σχέση μας μέσα στην τάξη αλλά και στις συναναστροφές μας έξω από το σχολείο. Τους καλούσαμε σε πάρτι, πηγαίναμε εκδρομές μαζί τους. Όλο αυτό βέβαια έχει αποτυπωθεί και στις σημερινές μας σχέσεις. Με τους περισσότερους έχω ακόμα σχέσεις, μιλάμε είτε μέσω των social media είτε και με προσωπικές συναντήσεις.
Το σχολείο ενίσχυσε τα ταλέντα μου
Για μένα το σχολείο, και αυτό τώρα μπορώ να το εξηγήσω καλύτερα, όντας κι εγώ εκπαιδευτικός, δεν ήταν μόνο οι βάσεις που μου έδωσε στα μαθήματα. Εννοείται ότι ήταν κάτι πολύ σημαντικό και παίρναμε πολλές και γερές βάσεις μέσα από τα μαθήματα και από τον τρόπο που γινόταν η σχολική πράξη. Αλλά ήταν και η προσωπική υποστήριξη που είχα από τους καθηγητές μου. Προσπαθούσαν να καταλάβουν και να ενισχύσουν αυτό που έκανα λόγω και των σκέψεων που είχα τότε σχετικά με το επάγγελμα που ήθελα να ακολουθήσω. Τα χρόνια εκείνα το να είσαι μουσικός, να κάνεις συναυλίες ανά τον κόσμο, να ταξιδεύεις αρκετά για τον λόγο αυτό και να μην παρακολουθείς κάποια μαθήματα λόγω αυτής της ιδιαιτερότητας ήταν λίγο έξω από τα δεδομένα της εποχής. Πέρα από τους καθηγητές όμως και το ίδιο το σχολείο, με τις υποδομές του, τη φιλοσοφία του, με το ότι με άφηνε ελεύθερο να κάνω πράγματα, αφουγκραζόταν αυτά που ήθελα να κάνω και με υποστήριζε, με βοήθησε πάρα πολύ στο να αναπτύξω ακόμα περισσότερο τις σκέψεις μου. Όταν έκανα λάθη, με βοήθησε να τα ξεπεράσω, με ενθάρρυνε σε νέα βήματα που πιθανότατα ούτε εγώ ούτε οι γονείς μου ήξεραν και συνολικά ήταν δίπλα μου και προχωρήσαμε μαζί. Και έφτασα στο σημείο να ανοίξω τα φτερά μου λόγω αυτής της έμμεσης και άμεσης υποστήριξης που είχα μέσα από το σχολείο.
Η μοναδική σχολική ζωή
Από το 1996 έχουν περάσει πάρα πολλά χρόνια και κάποιος θα πει ότι θυμάμαι περισσότερο τις όμορφες στιγμές. Προφανώς το σχολείο ως θεσμός και διαδικασία δεν είναι ό,τι πιο ευχάριστο υπάρχει την περίοδο που είμαστε μαθητές. Κοιτάζοντας όμως πίσω, βλέποντας και τις καλές και τις κακές στιγμές και ζυγίζοντάς τες μέσα μου θα μπορούσα να πω ότι ήταν πάρα πολύ ευχάριστη η σχολική ζωή. Η συναναστροφή μου με ανθρώπους, το πλαίσιο μέσα στο οποίο βρισκόμουν και μπορούσα να αναπτυχθώ ως άνθρωπος και η σχέση μου ιδιαίτερα με τους καθηγητές αποτυπώθηκε μέσα μου σαν μία διαδικασία που ακόμα και τώρα χρησιμοποιώ, για να προχωρήσω μπροστά. Ανατρέχω σε κείνα τα χρόνια, για να αντιμετωπίσω δυσκολίες με διαφορετικό τρόπο. Στο μυαλό μου έχει μείνει ένα κλίμα δημιουργικότητας και ανάπτυξης που υπήρχε εκείνη την περίοδο και με κάνουν ακόμα και σήμερα να νιώθω ότι τα σχολικά μου χρόνια ήταν μία πολύ όμορφη περίοδος της ζωής μου.
Τα εφόδια που πήρα από το σχολείο
Αυτό που έμαθα από το συγκεκριμένο σχολείο ήταν ότι, όντας σε ένα ασφαλές περιβάλλον, μπορώ να ανταπεξέλθω σε δύσκολες συνθήκες, σε καταστάσεις που έχουν απαιτήσεις σε πολλαπλά επίπεδα. Δεν με βοήθησαν μόνο τα μαθήματα. Θα μπορούσα να πω ως γνώση ήταν το λιγότερο που πήρα μέσα από το συγκεκριμένο σχολείο. Το σημαντικότερο ήταν οι σχέσεις που ανέπτυξα μέσα από τη διαδικασία της μάθησης, η σχέση ζωής που ανέπτυξα και με τους καθηγητές και με τους συμμαθητές μου και ουσιαστικά μπήκα σε μία διαδικασία να χρησιμοποιήσω αυτά ως εφόδια, για να προχωρήσω ακόμα περισσότερο. Πάντα ένιωθα ότι, αν κατάφερνα να περάσω μέσα από αυτό που λέγεται μάθηση σ’ ένα σχολείο που έχει όλες αυτές τις δυσκολίες τις οποίες βιώναμε καθημερινά, όπως ήταν τα Εκπαιδευτήρια Ε. Μαντουλίδη, από εκεί και πέρα ήμουν σίγουρος ότι θα μπορούσα να ανταπεξέλθω στα πάντα. Επίσης το σχολείο μου έμαθε ότι πάντα υπάρχει το καλό γύρω μας και πάντα θα πρέπει να προσπαθούμε να το βρίσκουμε. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο εφόδιο που πήρα, το οποίο προσπαθώ να εμφυσήσω στους φοιτητές μου στο πανεπιστήμιο.
Σπουδές στο εξωτερικό: χρήσιμο υπόβαθρο που μας πρόσφερε το σχολείο
Το σχολείο άκουγε αυτά που έλεγα. Προσπαθούσε και έφερνε ερεθίσματα προς το μέρος μου. Είχαμε πάρα πολλές δραστηριότητες σε σχέση με τη μουσική. Θυμάμαι ότι κάναμε κάποιο CD, δημιουργήσαμε μία μικρή ορχήστρα μέσα από την οποία είδα διαφορετικά τη μουσική. Και με μεγάλη μου χαρά μαθαίνω ότι αυτά συνεχίζονται και αναπτύσσονται. Σε αντίθεση με τις προβλεπόμενες υπηρεσίες του Υπουργείου, το σχολείο ήταν παρόν και προσπαθούσε να αφουγκραστεί αυτό που ήθελα. Και παράλληλα ανέπτυσσε διάφορες δραστηριότητες σε σχέση με τη μουσική. Ναι μεν σε συνολικό επίπεδο η εκπαίδευση στην Ελλάδα δεν είχε αυτή τη φιλοσοφία - ελπίζω τώρα τα πράγματα να έχουν αλλάξει - αλλά το ίδιο το σχολείο προσπαθούσε με κάθε τρόπο να προσαρμοστεί στα δικά μου θέλω, στις δικές μου σκέψεις και όνειρα και γι’ αυτό του είμαι ευγνώμων.
Η σχέση μου με τα Εκπαιδευτήρια σήμερα
Κάθε φορά που περνάω έξω από το σχολείο και έχω μαζί μου κάποιον συνάδελφό μου από το εξωτερικό πάντα δείχνω το σχολείο με καμάρι, γιατί πραγματικά είναι μια πολύ όμορφη εικόνα από τα παιδικά μου χρόνια και προσπαθώ να τη διατηρήσω. Έχω επαφή με καθηγητές μου, συναναστρέφομαι με άτομα που είναι ακόμα στο σχολείο, βρισκόμαστε τυχαία έξω και είναι κάτι ζεστό και συγκινητικό. Δεκαοχτώ άτομα ήμασταν στην τάξη και με τους 17, αν όχι και με τους 18 συμμαθητές μου, ακόμα βρισκόμαστε, περνάμε πολύ καλά, έχουμε γίνει κουμπάροι. Χαίρομαι μάλιστα που παιδιά συμμαθητών μου συνεχίζουν ως μαθητές στο σχολείο, και έχουν πια επαφή όχι ως μαθητές αλλά ως γονείς με το σχολείο.
Ευάγγελος Μαντουλίδης. Τι θυμάμαι…
Αυτό που μου έμεινε τελικά από τη μορφή του Ιδρυτή του Σχολείου, του Ευάγγελου Μαντουλίδη, ήταν η προσβασιμότητα που είχαμε τελικά σ’ αυτόν και το πόσο εύκολα μπορούσαμε να σηκώσουμε το τηλέφωνο να συνεννοηθούμε μαζί του είτε μέσω των γονιών μας, είτε μόνοι μας, είτε μέσω των καθηγητών μας και να πάμε στο γραφείο του, να συζητήσουμε μαζί του προβλήματα και σκέψεις που είχαμε για τη σταδιοδρομία μας μέσα ή έξω από το σχολείο. Αυτό θεωρώ ότι είναι ένα προτέρημα, το οποίο θα ήθελα να επισημάνω όσον αφορά την προσωπικότητα του Ευάγγελου Μαντουλίδη. Ήταν πολύ σημαντικό για μένα το να μπορώ να συζητάω μαζί του, όποτε χρειαζόταν και όποτε ήθελα. Τώρα που το βλέπω από την πλευρά του πανεπιστημιακού καθηγητή και πόσο δύσκολη είναι η προσβασιμότητα που έχουν οι φοιτητές σε κάποιους από τους καθηγητές τους, οφείλω να πω ότι αυτό το κράτησα μέσα μου ως εικόνα από τα μαθητικά χρόνια με τον Ευάγγελο Μαντουλίδη και προσπαθώ πάντα να το συμπεριλαμβάνω στην πρακτική μου, γιατί μου έκανε πάρα πολύ καλό. Έστω και ως συναίσθημα. Προφανώς υπήρχαν και δυσκολίες. Δεν ήταν πάντα η πόρτα ανοιχτή σε ό,τι ήθελα, αλλά ο Ευάγγελος Μαντουλίδης νομίζω ότι έκανε πάντα το καλύτερο, για να έχουμε την αίσθηση αυτής της προσβασιμότητας, πράγμα το οποίο εμφύσησε και στους συνεργάτες του. Αυτό με ακολουθεί μέχρι σήμερα και προσπαθώ κι εγώ να το πράττω στην επαγγελματική μου πορεία.
Πρόθυμος να στηρίξω το έργο του σχολείου μου
Με χαρά μου θα μπορούσα να ενημερώσω άμεσα όποιον μαθητή θέλει να μάθει για το Εκπαιδευτικό Σύστημα της Νορβηγίας, τις διαστάσεις του και τις προεκτάσεις τους όσον αφορά την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Αυτό είναι το πιο άμεσο που θα μπορούσα να κάνω για το σχολείο και τους μαθητές του.
Στο παρελθόν έχω μιλήσει σε κάποιες ημερίδες του σχολείου όπου παρουσιάζω την πορεία μου, πώς ξεκίνησα δηλαδή από μουσικός και κατέληξα να είμαι νευροεπιστήμονας πάνω στη μουσική σε σχέση με την ανάπτυξη του εγκεφάλου των νεογνών. Από εκεί και πέρα πάντα υπάρχουν περιθώρια από τον δικό μου τον τομέα, επειδή ασχολούμαι με την ανάπτυξη του εγκεφάλου μέσα σε εκπαιδευτικά και κλινικά περιβάλλοντα, η διαδικασία ανάπτυξης έρευνας και πώς το ίδιο το σχολείο θα μπορούσε να επωφεληθεί μέσα από αυτό το πλαίσιο της έρευνας, έτσι ώστε και οι εκπαιδευτικές του δομές να ενταχθούν σ’ ένα καλύτερο πλαίσιο εργασιών και οι ίδιοι του οι μαθητές να πάρουν κάποια γεύση για το τι θα συναντήσουν στο πανεπιστήμιο.
